نکات و توصیه های ایمنی که در شروع فصل سرما باید بدانید

توصیه های مهم آتش نشانی برای شروع فصل سرما

با شروع فصل سرما استفاده از وسایل گرمایشی مثل پکیج و رادیاتور متداول می شود. رادیاتورها خطر انتشار گاز در منزل ندارند مگر آنکه موتورخانه ها مشکل داشته باشند، بنابراین پکیج و رادیاتور در واحدهای کمتر از 70 متر توصیه نمی شود، اگرچه در واحدهای بزرگ، پکیج وسیلۀ گرمایشی مناسبی است. استفاده از پکیج فن دار برای واحدهای کوچک پیشنهاد می شود و  توصیه می شود خارج از محل زندگی نصب شود که خطر تولید گاز را داخل منزل نداشته باشد. در بین وسایل حرارتی، سیستم حرارت مرکزی به علت اتکا بر معیار صرفه‌جویی در انرژی و کاهش آلودگی هوا برتری دارد. در این سیستم  فرآیند تولید گرما کنترل می شود و گرما بدون ایجاد مزاحمت برای مصرف کننده شرایط مناسب و راحتی به وجود می‌آورد.در مدارسی که از شوفاژ استفاده می‌شود حتی‌الامکان رادیاتورها در بریدگی‌های داخل دیوار کار گذاشته شود و در غیراین صورت مجهز به حفاظ شوند. سرویس به موقع شوفاژ در آغاز فصل سرما دارای اهمیت زیادی بوده و لازم است توسط متخصص تأسیسات انجام گیرد. همچنین به یاد داشته باشید که: استفاده و کاربردهای دیگر از موتورخانه به عنوان انبار و نگهداری کاغذ و اقلامی که آتش زا هستند، خطرناک است .

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

بسیاری از هموطنان از وسایل گرمایشی شعله دار مثل بخاری گازی و نفتی استفاده می کنند که در صورت استفادۀ نامناسب بسیار خطرناک است. بنابراین اگر تسلط کامل به نصب وسایل گازسوز و شعله دار ندارید بهتر است از افراد متخصص این کار استفاده کنید.

بخاری‌های گازسوز

1- این نوع بخاری باید در مدارسی مورد استفاده قرار گیرد که از لوله‌کشی گاز شهری بهره‌مند باشند.
2- بخاری‌های گاز سوز باید استاندارد باشند و در نصب هواکش آن ها نکات ایمنی رعایت شود.
3- نصب هر گونه لولۀ گاز در محل رفت و آمد دانش‌آموزان و یا جاهایی که به صورت میله بارفیکس در هوا عبور داده شده ، ممنوع است.
4- لوله‌‌ بخاری روکار در کلاس های درس باید با بست، محکم شود.
5- بخاری‌های گازی باید دارای دودکش مستقل باشند و تا پشت بام ادامه داشته و مجهز به کلاهک باشند.
هر بخاری گازسوزی که دارای سیستم دودکش است باید همراه با کلاهک تعدیل جریان کوره‌ها، کلاهک H شکل نیز کارگذاشته شود.
کلاهک‌هایی که همراه با دستگاه دودکش دار ساخته شده یا به شکل پیوسته با آن ارسال شده‌اند باید همان‌طوری که سازندۀ دستگاه مشخص کرده است و بدون تغییر در آن کار گذاشته شود.
6- کلیه بخاری‌ها باید دارای دودکش فلزی بوده و به وسیله پیچ و رولپلاک به زمین متصل شوند. استفاده از بخاری‌های دیواری با شعله مستقیم و بخاری‌های فاقد دودکش در مدارس ممنوع است.
7- دستورالعمل روشن و خاموش کردن بخاری به طور واضح روی بخاری نصب شود، در این دستورالعمل تأکید شود فاصله بین خاموش شدن و روشن کردن مجدد باید حداقل 5 دقیقه باشد.
8- استفاده از انواع بخاری‌های گازسوز به وسیله سیلندر و همچنین اجاق و روشنایی پیک نیک به منظور ایجاد گرما و روشنایی در کلاس و آموزشگاه اکیداً ممنوع است.
9- تغییر و جا به جایی هر وسیله گازسوز تحت نظارت مؤسسات مورد تأیید شرکت ملی گاز مجاز می‌باشد.
10- در پایان فصل زمستان بخاری‌ها باید به دقت تمیز شوند و برای استفادۀ بعد در جای مناسبی نگهداری شود.
11- بررسی و کنترل دودکش، شیرقطع کن، روشن و یا خاموش بودن بخاری‌ها توسط نیروی خدمتکار آموزشگاه ها به صورت روزانه، قبل از ورود و بعد از خروج دانش‌آموزان الزامی است.
12- گرمای حاصل از سوخت بخاری‌ها حدود 18 الی 21 درجه سانتیگراد می باشد و درجه رطوبت کلاس نباید کمتر از 30 درصد باشد زیرا استنشاق هوای کاملاً خشک و دودآلود برای تنفس زیان‌آور و نامطبوع است.
13- به توصیه‌ها و دستورالعمل‌های شرکت ملی گاز و سازمان آتش‌نشانی باید توجه و عمل شود.
14- در صورت استفاده از بخاری حتی‌الامکان باید اطراف آن با حفاظ فلزی مناسب و مطمئن پوشانده شود تا دانش‌آموزان به بخاری دسترسی نداشته باشند و نتوانند سوخت آن را کم یا زیاد نمایند.
15- از اخذ انشعابات فرعی از شبکه لوله کشی گاز خودداری شود، زیرا از هر شیر گاز تنها امکان تغذیۀ یک وسیله گازسوز با استفاده از شیلنگ مخصوص مجهز به بست مناسب و حداکثر طول 5/1 متر وجود دارد.
16- مدارهای تغذیه کننده وسایل گازسوز توسط افراد آگاه به مسایل ایمنی (دارای مجوز رسمی از شرکت ملی گاز) از لحاظ اطمینان و عدم نشتی گاز مورد آزمایش دوره‌‌ای قرار گیرد.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

توصیه‌های ایمنی هنگام نشت گاز

1- فوراً شیر اصلی گاز را ببندید و از دست زدن به کلید برق و هر وسیله برقی که ایجاد جرقه نماید جداً خوداری نمایید.
2-فرد یا افراد را از محل آلوده به گاز خارج کنید و در و پنجره‌ها را با استفاده از دستمال خیس شده باز نمایید (جهت جلوگیری از جرقه حاصل از الکتریسته ساکن).
3- چنانچه کنتور برق در فضای آلوده به گاز قرار نداشته باشد برق را از فیوز برق اصلی قطع کنید.
4- در صورت مشاهده هر گونه اشکال در سیستم بخاری‌های گازسوز باید در اسرع وقت پست امداد گازرسانی در جریان قرار گیرد.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

بخارهای نفت سوز 

1- بخاری‌های نفت سوز باید از انواع جدید و با پوشش محافظ کوره بوده و استفاده از بخاری‌های بدون محافظ ممنوع است.
2- از بخاری‌های نفت سوز دارای شیر تنظیم (کاربراتور) استفاده شود.
3- در مدارس، بخاری در مکان مناسب و با توجه به وسعت کلاس نصب شود، به طوری که فاصله بخاری تا - دانش‌آموزان کمتر از 25/1 متر نباشد تا از ایجاد خطرات ناشی از آتش سوزی، سوختگی و مسمومیت با گازهای حاصل از سوخت بخاری جلوگیری گردد.
4- دودکش بخاری در صورت امکان مستقیم بوده و لوله‌ها و زانوهای متعددی نداشته باشد.
5- محل اتصال لوله بخاری به دودکش اصلی صاف و بدون درز باشد تا عمل مکش هوا به آسانی انجام گیرد.
6- لازم است انتهای هر دودکش یا لوله تهویه به کلاهک مجهز شود و این کلاهک باید به نحوی ساخته شود که از ورود باد و ایجاد جریان معکوس هوا در لوله و نیز داخل شدن باران و برف و پرندگان جلوگیری شود. (کلاهک‌های H شکل)
7- لوله‌های دودکش باید تمیز و بدون کربن‌های نسوخته و آزاد که به شکل دوده به جدار داخلی لوله می‌چسبد، باشند. بنابراین قبل از نصب بخاری باید از بازبودن مسیر دودکش اطمینان حاصل شود.
8- دستورالعمل روشن و خاموش کردن و روشن کردن مجدد باید حداقل 5 دقیقه باشد.
9- استفاده از وسایلی نظیر علاء الدین و بخاری‌های بدون حفاظ و تویست جهت تأمین گرما غیرمجاز است.
10- بخاری‌های نفتی باید همه ساله قبل از نصب و استفاده سرویس شود.
11- نگهداری سوخت بخاری‌های نفت سوز در داخل ساختمان ممنوع است و حداکثر سوخت مصرفی نگهداری شده در فضای باز مدرسه 220 لیتر می‌باشد و در صورت نیاز بیشتر باید مخزن سوخت یا در زمین دفن و یا کاملاً با مصالح ساختمانی دوربندی و مجزا شود.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ایمنی در تأسیسات الکتریکی

1- سیستم برق محل، بازنگری و ضوابط ایمنی در اجزای شبکه برق اعم از کابل کشی، فیوزها، کلیدها، پریزها، روشنایی‌ها و جعبه‌های تقسیم دقیقاً رعایت شود.
2- سیم کشی‌های محل اعم از روکار و توکار باید در داخل لوله‌های مخصوص سیم‌کشی یا با استفاده از کابل‌های مقاوم انجام شود.
3- درسیم کشی با استفاده از لوله برای انشعابات خمها، زانوها، سه و چهار راه‌ها و... باید از وسایل و متعلقات استاندارد و مخصوص هر لوله استفاده شود، جعبه‌های زیر کلید و پریز و دیگر متعلقات مشابه در سیم کشی‌های توکار باید با نوع لوله‌کشی و کلید و پریزهای مورد استفاده همگونی داشته باشد.
4- در مدارس، تابلو‌های دست ساز و غیراستاندارد مدرسه باید جمع آوری و به جای آن از تابلوهای استاندارد استفاده شود.
5- فیوزهای برق بایستی متناسب با آمپر مصرفی و از نوع اتوماتیک حساس انتخاب و نصب شود. از فیوزهای تقویت شده استفاده نشود.
6 - اتصال دو سر سیم‌ها و مفصل بندی‌ها باید با استفاده از ترمینال‌های پیچی انجام شود و در صورت استفاده از سیم‌های افشان باید ابتدا با لحیم کاری یکپارچه و پس از آن با استفاده از ترمینال مخصوص به هم متصل شوند.
7 - روشنایی‌های محل باید دارای قاب و حفاظ ایمنی مناسب باشند.
8- کلید، پریز و جعبه‌های تقسیم مدرسه باید به درپوش مناسب و مقاوم مجهز شود و اتصالات مربوطه کاملاً عایق بندی شود.
9- کلید و پریزهای معیوب مدرسه تعویض و از نوع استاندارد آن استفاده شود.
10-سیم های نامناسب و پراکنده محل جمع‌آوری و به جای آن از کابل‌های مناسب و مقاوم استفاده شود.
11- هر یک از دستگاه‌های برقی باید دارای پریز برق مستقل به خود باشد و از اخذ انشعابات متعدد از یک پریز جداً خودداری شود.
12- از اخذ انشعابات فرعی برای مصارف متفرقه و پراکندگی در شبکه برق خودداری شود.
13- استفاده از سیم‌ها و کابل‌های مخصوص زیرگچی در تمامی قسمت‌ها فقط به طول 5/1 (یک و نیم) متر از محل انشعاب تا مصرف کننده مجاز است.
14- برق مدرسه به هنگام پایان کار روزانه یا عدم کارکرد و ایام تعطیل از تابلو اصلی قطع گردد.
15- از عبور دادن سیم برق از فضای موجود بین سقف شیروانی و سقف اصلی جداً خودداری شود.
16- موتورخانه و آبدارخانه و آشپزخانه و کلیه سالن‌ها به هواکش مناسب مجهز گردد.
17- روشنایی‌های التهابی پرمصرف مدرسه جمع‌آوری و برای تأمین نور محیط ترجیحاً از روشنایی‌های فلورسنت استفاده شود.
18- پیچیدن سیم‌ها به دور هم برای ایجاد اتصال الکتریکی و عایق بندی محل اتصال با نوار چسب الکتریکی ممنوع است.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

تدابیر ایمنی و پیشگیری از آتش سوزی (کلی)

1- از عبور دادن سیم برق و لوله بخاری از قسمت‌های چوبی ساختمان خودداری نمایید.
2- در محل‌های نگهداری سوخت و مواد قابل اشتعال (نظیر کاغذ و ...) ، ایمنی مخزن سوخت و شبکه برق به دقت توسط متخصصین مربوطه کنترل شود.
3- نصب کپسول‌های آتش‌نشانی در مدارس و آموزش لازم در مورد به کارگیری آنها به خدمه، کارکنان مدارس و همچنین دانش‌آموزان ضروری است.
4- بازرسی و شارژ کپسول‌های اطفاء حریق در فواصل زمانی معین (هر ساله) توسط شرکت‌های معتبر دارای مجوز از آتش‌نشانی ضروری است.
5- استفاده از سیستم تهویه مناسب در انبارها و محل نگهداری هر گونه مواد قابل اشتعال ضروری است.
6- جهت انجام تهویه طبیعی در کلاس، هنگام زنگ تفریح پنجره‌ها باز گذاشته شود.
توجه داشته باشید که بهترین وسیله گرما زا از دستگاه‌های حرارت مرکزی (شوفاژ) و تهویه مطبوع است که دارای شرایط ایمنی استاندارد باشد.